1.1 LaTeX Nedir?
LaTeX özellikle bilimsel ve matematik konulu yazıla için geliştirilmiş olmakla birlikte yayınevleri (Örneğin Türkiye'de Propaganda Yayınları) kullanılan bir kelime işlem programıdır. WYSIWYG (ne görürsen onu alırsın) tipindeki kelime işlem programlarından farklı olarak, metin formatı TeXve LaTeX'e özgü kodlarla kontrol edilir. İlk başta biraz zor gibi gelsede daha ayrıntılı kontrol imkanı sağlar. HTML ve XML dillerine yakın olanlar, LaTeX' daha kolay kavram, ancak zorunlu değildir.1.2 Lua Nedir?
Lua LaTeX ve TeX içerisnden kullanılailecek özel bir programlama dilidir. Sintaksı C diline çok benzer, tabii kendine özgü yönleri ve fonksiyonları da vardır. Biz önce TeX ve LaTeX'i çalışacağız, daha sonra ise Lua'ya geçeceğiz.1.3 Gerekli Uygulamaları Kurmak
LaTex'in çeşitli dağımları vardır. Biz buradaki çalışmalarımızı en kapsamlı dağıtım olan TexLive üzerinden anlatacağız..TexLlive'ın Windows, Unix temelli işletim sistemleri ve Mac versiyonları vardır. Biz burda Wndows kurulumu üzerinden anlatacağız. Ancak diğer işletim sistemlerinde çalışanlarda yararlanabilir. Çok büyük farklılıklar yoktur. Yeri geldiğinde farklılıklara da değinmeye çalışacağız. Netten kurulum için TeX Kullanıcıları Grubu web sayfasından işletim siteminize uygun olan dosyayı indirip çalıştırın. Windows için install-tl-windows.exe dosyasını indirerek çalıştırmanız gereklidir. Varsayılan ayarlarla kurulduğunda paket c:\texlive dizininde bulunacaktır. Çalıştırılabilir dosyalar ise C:\texlive\2017\bin\win32 dizininde yer alacaktır. Özellikle birden fazla paket yükledi iseniz, bu dizinin öncelikli olarak PATH çevre değişkeninde tanımlandığından emin olun. Bunun için Computer->Properties->Advanced System Setting-> Environment Variables'dan yapabiliriniz. Sadece o anki kullanıcı için ayarları değiştimek istiyorsanız user variables, bbütün kullanıcılar için değiştirmek istiyosanız ise system variales'daki path değişkenine yukarda belirtilen yolu ekleyin.1.4 Hangi TeX metin editörü?
Biz ilk etapta LaTeX'in temellerini daha iyi öğrenebilmek için NotePad++ kullanacağız. TeX LaTeX'e özgü komutları renkli gösterdiği için bu açık kaynak kodlu uygulama Notepad'e göre daha avantajlıdır. Temelleri öğrendikten sonra ise benim beğendiğim ve tercih ettiğim TeXStudio'yı anlatacağız.1.5 İlk LaTeX Belgemiz
Çok yaygın olan belge tipleri LaTex'ile birlikte hazır gelir, Bunlardan bazıları book, article, letter vs. dir. Döküman sınıfını LaTex'e deklare etmek için\documentclass{döküman sınıfının adı} şeklinde belirtilir.
\documentclass{book}
\begin{document}
İlk latex dökümanım.
\end{document}
222Yukarıdaki kodda begin{document} ve end{document} komutları LaTeX'e dökümanın başladığı bittiği noktaları gösterir. Şimdi bu dosyayı ilklatex.tex olarak kaydedip, komut satırı proramını açarak (Pencere+R ve cmd.exe) dosyanın bulunduğu dizine geçelim ve
latex ilklatex.tex komutunu çalıştıralım. Herşeyi doğru yaptı isek ilklatex.tex adlı bir dosyanın oluşmuş olması lazım. Bu dosya aygıt bağımsız (device independent) bir döküman dosyasıdır.
Bu dosyayı görüntülemek için
yap.exe ilklatex.dvi komutunu çalıştırrılam. Ne görüyorsunuz? Yazımızdaki türkçe karekterler çıkmamış atlanmış değil mi? Bu durumu düzelmek için \usepackage[utf8]{inputenc} satırını begin{document} satırından önce ekleyelim.
\documentclass{book}
\usepackage[utf8]{inputenc}
\begin{document}
İlk latex dökümanım.
\end{document}
Böylece inputenc paketini uf8 argümanı ile belgemize eklemiş olduk. latex.exe ile belgemizi tekrar "latexleyip" yap.exe ile dvi dosyasına bakalım. ( yap.exe bulunamazsa MikTeX uygulamasının ve onun içinde bulunan yap.exe'nin olup olmadığına ve path çevre değişkenine yap.exe'nin bulunduğu dizinin eklenip eklenmediğinden emin olun. Normal seçeneklerde sanırım TexLive ile birlikte kuruluyordu) Türkçe karakterler görünüyor mu artık ? Öyle olması lazım.
LaTeX'e giriş dökümanı: Tobias Oetiker ve arkadaşlarının yazdığı ve Bekir Karaoğlu'nun çevirdiği bu kaynak ile temel LaTeX bilgisi edinebilirsiniz. Bir başvuru kaynağı olarak iyi bi çalışma. Biz biraz daha pratikten gideceğiz, o kaynaktan da yararlanarak tabii. Bir sonraki dersimizde görüşmek üzere. Öneri ve eleştirileri ve yorumlarınız beklerim
Ümit Kabuli
